<?xml version="1.0" ?> <!DOCTYPE article PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.5-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdedbx45.dtd" [ <!ENTITY % addindex "IGNORE"> <!ENTITY % Turkish "INCLUDE" > <!-- change language only here --> ]> <article id="filetypes" lang="&language;"> <articleinfo> <title >Dosya İlişkilendirmeleri</title> <authorgroup> <author >&Mike.McBride; &Mike.McBride.mail;</author> <othercredit role="translator" ><firstname >Emir</firstname ><surname >SARI</surname ><affiliation ><address ><email >emir_sari@icloud.com</email ></address ></affiliation ><contrib >Çeviri</contrib ></othercredit > </authorgroup> <date >2016-11-11</date> <releaseinfo >Plasma 5.8</releaseinfo> <keywordset> <keyword >KDE</keyword> <keyword >sistem ayarları</keyword> <keyword >dosya ilişkilendirmesi</keyword> <keyword >ilişkilendirme</keyword> </keywordset> </articleinfo> <sect1 id="file-assoc"> <title >Dosya İlişkilendirmeleri</title> <sect2 id="file-assoc-intro"> <title >Giriş</title> <para >&kde;'nin en kullanışlı özelliklerinden bir tanesi de, bri veri dosyasını uygulaması ile eşleştirebilmesidir. Bir örnek olarak, sıkça kullandığınız bir &calligrawords; belgesine tıkladığınızda, &kde;, &calligrawords; yazılımını kendiliğinden başlatır ve o dosyayı hemen üzerinde çalışmaya başlayabilmeniz için &calligrawords;'e yükler.</para> <para >Yukarıdaki örnekte, &calligrawords; veri dosyası &calligrawords; (uygulama) ile <emphasis >ilişkilendirilmiştir</emphasis >. Bu dosya ilişkilendirmeleri, &kde;'nin işlevselliği için elzemdir.</para> <para >&kde; kurulduğunda, yaygın olarak kullanılan veri türleri için yüzlerce ilişkilendirmeyi otomatik olarak oluşturur. Bu ilişkilendirmeler, sık kullanılan uygulamalar ve kullanıcı tercihleri temel alınarak oluşturulmuştur.</para> <para >&kde;, ne yazık ki şunları yapamaz:</para> <itemizedlist> <listitem ><para >her bir yazılım ve veri dosyasının olası kombinasyonlarını tahmin edemez</para ></listitem> <listitem ><para >henüz bulunmamış dosya biçimlerini bilemez</para ></listitem> <listitem ><para >veya belirli dosya türleri için herkesin favori uygulamasını tahmin edemen</para ></listitem> </itemizedlist> <para >Bu modülü kullanarak geçerli dosya ilişkilendirmelerinizi değiştirebilir veya yeni ilişkilendirmeler ekleyebilirsiniz.</para> <para >Her bir dosya ilişkilendirmesi, bir &MIME; türü olarak kaydedilir. &MIME;, <quote >Multipurpose Internet Mail Extensions</quote > (Çok Amaçlı İnternet Posta Uzantısı) kalıbına karşılık gelir. Bilgisayarın, dosyanın türünü onu açmadan algılamasına ve her bir dosyanın biçimini çözümlemesine izin verir.</para> </sect2> <sect2 id="file-assoc-use"> <title >Bu modül nasıl kullanılır</title> <para >Bu modülü, &systemsettings; uygulamasını açıp <guilabel >Kişiselleştirme</guilabel > kategorisinden <menuchoice ><guimenu >Uygulamalar</guimenu > <guimenuitem >Dosya İlişkilendirmeleri</guimenuitem ></menuchoice >'ni seçebilirsiniz. Alternatif olarak, uçbirimden veya &krunner; uygulamacığından <command >kcmshell5 filetypes</command > yazarak da çalıştırılabilir.</para> <para >Dosya ilişkilendirmeleri birden çok kategoriye ayrılmıştır ve en azından şu kategoriler olacaktır:</para> <orderedlist> <listitem ><para >Uygulama (application)</para ></listitem> <listitem ><para >Ses (audio)</para ></listitem> <listitem ><para >Görsel (image)</para ></listitem> <listitem ><para >Dosya İndeksi (inode)</para ></listitem> <listitem ><para >İleti (message)</para ></listitem> <listitem ><para >Çoklu Kısım (multipart)</para ></listitem> <listitem ><para >Metin (text)</para ></listitem> <listitem ><para >Video (video)</para ></listitem> </orderedlist> <para >Dosya ilişkilendirmelerinin hepsi bu kategorilerden birinde bulunur.</para> <note ><para >Bu kategoriler arasında işlevsellik bakımından bir ayrım yoktur. Dosya ilişkilendirmelerinizi organize etmenize yardımcı olurlar; ancak onları hiçbir şekilde değiştirmezler. </para ></note> <para >Bu kategoriler, <guilabel >Bilinen Türler</guilabel > ile etiketli kutuda listelenirler.</para> <para >Kategori adına çift tıklayarak bu kategorilerin her birini keşfedebilir ve her birinde bulunan dosya ilişkilendirmelerini görebilirsiniz. O kategorinin altındaki ilişkilendirilmiş &MIME; türlerinin bir listesiyle karşılaşacaksınız.</para> <tip ><para >Ayrıca arama kutusunu kullanarak belirli bir &MIME; türünü de arayabilirsiniz. Arama kutusu, <guilabel >Dosya türü veya dosya adı dizgisi ara...</guilabel > ile etiketlidir ve kategori listesinin üzerinde bulunur.</para> <para >Yalnızca ilgilendiğiniz &MIME; türünün ilk harfini yazın. Kategoriler kendiliğinden genişletilir ve yalnızca o harfi içeren &MIME; türleri görüntülenir.</para> <para >İkinci bir harfi daha girdiğinizde, &MIME; türleri, yalnızca o harfi içeren &MIME; türlerine sınırlandırılmayı sürdürecektir.</para ></tip> <sect3 id="file-assoc-use-add"> <title >Yeni bir MIME türü eklemek</title> <para >Dosya ilişkilendirmelerinize yeni bir &MIME; türü eklemek istiyorsanız <guibutton >Ekle...</guibutton > düğmesine tıklayabilirsiniz. Küçük bir iletişim kutusu açılacaktır. <guilabel >Grup:</guilabel > ile etiketli açılır menüden kategoriyi seçin ve &MIME; adını <guilabel >Tür adı:</guilabel > yazan boş kutuya girin. Yeni &MIME; türünü eklemeyi bitirmek için <guibutton >Tamam</guibutton >'a, veya &MIME; türü eklemeyi iptal etmek için <guibutton >İptal</guibutton >'e tıklayın.</para> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-del"> <title >Bir MIME türünü kaldırmak</title> <para >Bir &MIME; türünü kaldırmak için yalnızca &MIME; türü adına bir kez tıklayarak kaldırmak istediğiniz &MIME; türünü seçin. Sonrasında <guibutton >Kaldır</guibutton > yazan düğmeye tıklayın.&MIME; türü anında silinecektir.</para> <para >Yalnızca kendi oluşturduğunuz &MIME; türlerini kaldırabilirsiniz.</para> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-edit"> <title >Bir MIME türünün özelliklerini düzenlemek</title> <para >Bir &MIME; türü özelliğini düzenlemeden önce, hangi &MIME; türü olduğunu belirtmelisiniz. Düzenlemek istediğiniz &MIME; türünü bulana dek kategorilerde dolanın ve bulunca fareyle üzerine tıklayın.</para> <para >&MIME; türünü seçer seçmez, &MIME; türünün geçerli değeri modül penceresinde görünecektir.</para> <para >Geçerli değerlerin iki sekmeye ayrıldığını göreceksiniz: <guilabel >Genel</guilabel > ve <guilabel >Gömülüm</guilabel ></para> <variablelist> <varlistentry> <term ><guilabel >Genel</guilabel ></term> <listitem> <para >Bu sekmede her bir &MIME; türü için dört adet özellik vardır:</para> <orderedlist> <listitem ><para ><guilabel >MIME Türü Simgesi</guilabel >, dosya yöneticisi olarak &dolphin; veya &konqueror; kullandığınızda görünür olacak simgedir.</para ></listitem> <listitem ><para ><guilabel >Dosya Adı Dizgileri</guilabel >, &kde;'nin &MIME; türünü belirlemek için kullanacağı bir arama dizgisidir.</para ></listitem> <listitem ><para ><guilabel >Açıklama:</guilabel >, dosya türünün kısa bir açıklamasıdır. Yalnızca sizin işinize yarar.</para ></listitem> <listitem ><para ><guilabel >Uygulama Tercih Sırası</guilabel >, bu belirli &MIME; türüyle hangi uygulamaların ilişkilendirileceğini belirler.</para ></listitem> </orderedlist> </listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guilabel >Gömülüm Sekmesi</guilabel ></term> <listitem> <para >Gömülüm sekmesi, bir dosyanın dosya yöneticisi penceresinde görüntülenip görüntülenmeyeceğini veya uygulamanın hemen başlatılıp başlatılmayacağını belirlemenize izin verir.</para> </listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-icon"> <title >Simgeyi Değiştirmek</title> <para >Simgeyi değiştirmek için yalnızca Simge düğmesine tıklayın. Tüm kullanılabilir simgelerinizi gösteren bir iletişim kutusu açılacaktır. Seçiminizin üzerine fareyle bir kez tıklayın ve <guibutton >Tamam</guibutton > düğmesine basın.</para> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-pattern"> <title >MIME türü dizgilerini düzenlemek</title> <para ><guilabel >Dosya Adı Dizgileri</guilabel > ile etiketli kutu, bu &MIME; türüyle hangi dosyaların içerileceğini belirler.</para> <para >Dosyalar, genellikle uzantılarına bakılarak seçilirler. (Örnekler: <literal role="extension" >.wav</literal > uzantısıyla biten dosyalar ses dosyalarıdır, WAV biçimini kullanırlar; <literal role="extension" >.c</literal > ile biten dosyalar ise C dili ile yazılmış program dosyalarıdır).</para> <para >Dosya adı maskenizi bu çoklu kutuya girmelisiniz.</para> <para >Yıldız (<literal >*</literal >), neredeyse her bir &MIME; türü maskesiyle kullanılacak bir joker karakterdir. Joker karakterlerin genel tanımı bu kılavuzun kapsamının dışındadır; ancak bu bağlamda yıldız karakterinin görevini anlamak önemlidir; bu karakter, herhangi bir sayıdaki karakterle <quote >eşleşir</quote >. Örneğin: <userinput >*.pdf</userinput >; <filename >Datafile.pdf</filename >, <filename >Graphics.pdf</filename > ve <filename >User.pdf</filename > dosyalarıyla eşleşir; ancak <filename >PDF</filename >, <filename >Datafile.PDF</filename > veya <filename >.pdf</filename > dosyasıyla eşleşmez.</para> <tip ><para >Birden çok maskeye sahip olmak yararlıdır; biri BÜYÜK biri de küçük harfler için. Bu, &kde;'nin dosya türünü daha kesin belirlemesine yardımcı olur.</para ></tip> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-desc"> <title >Bir MIME türü açıklamasını düzenlemek</title> <para ><guilabel >Açıklama:</guilabel > metin kutusuna &MIME; türünün kısa bir açıklamasını yazabilirsiniz. Bu etiket, size yardımcı olması içindir; &MIME; türünün işleyişine herhangi bir biçimde etki etmez.</para> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-app"> <title >Uygulama ilişkilendirmelerini düzenlemek</title> <para >Uygulamaları yapılandırmak için kullanılan beş adet düğme (<guibutton >Yukarı Taşı</guibutton >, <guibutton >Aşağı Taşı</guibutton >, <guibutton >Ekle...</guibutton >, <guibutton >Düzenle...</guibutton > ve <guibutton >Kaldır</guibutton >) ve bir liste kutusu (uygulamaları listeleyen) bulunur.</para> <para >Liste kutusu, belirli bir &MIME; türü ile ilişkilendirilen tüm uygulamaları lsiteler. Liste, belirli bir sıradadır. En üstteki uygulama, ilk denenen uygulamadır, ikinci ve sonrakiler de o sırayla denenirler.</para> <note ><para >&MIME; türü başına neden birden çok uygulama var? Buna niye gerek var?</para> <para >&kde;'nin yüzlerce dosya ilişkilendirmesi ile önceden yapılandırılmış olduğunu söyleyerek başlamıştık. Gerçekte, &kde;'nin kurulu olduğu her sistemde farklı bir uygulama seçkisi vardır. &MIME; türü başına birden çok ilişkilendirmeye izin vererek, &kde;, belirli bir uygulama sistemde kurulu değilse çalışmayı sürdürebilir.</para> <para >Örneğin:</para> <para ><literal >pdf</literal > &MIME; türü için bu dosya türüyle ilişkilendirilmiş iki adet uygulama vardır. İlkinin adı &okular;. Sisteminizde &okular; kurulu değilse &kde; otomatik olarak ikinci uygulama olan &krita; uygulamasını başlatır. Gördüğünüz gibi, bu, &kde;'nin arka planda siz uygulamaları kurup kaldırsanız bile pürüzsüz bir deneyim yaşatmasını sağlar.</para ></note> <para >Sıranın önemli olduğunu anladık. Uygulamaların sırasını, taşımak istediğiniz uygulamanın üzerine bir kez tıklayarak ve sonrasında ya <guibutton >Yukarı Taşı</guibutton > veya <guibutton >Aşağı Taşı</guibutton > düğmelerini kullanarak değiştirebilirsiniz. Bu, şu anda seçili olan uygulamayı uygulama listesinde aşağı veya yukarı kaydırır. </para> <para ><guibutton >Ekle...</guibutton > ile etiketli düğmeye tıklayarak listeye yeni uygulamalar ekleyebilirsiniz. Bir iletişim kutusu açılır. Bu kutuyu kullanarak, bu &MIME; türü için kullanmak istediğiniz uygulamayı seçebilirsiniz. İşiniz bittiğinde <guibutton >Tamam</guibutton > düğmesine tıklayın ve uygulama geçerli listeye eklenir.</para> <para >Belirli bir &MIME; türü için uygulama seçeneklerini değiştirmek için onu listede seçin ve <guibutton >Düzenle...</guibutton > düğmesine tıklayın. Bu, içinde <guilabel >Genel</guilabel >, <guilabel >İzinler</guilabel >, <guilabel >Uygulama</guilabel > ve <guilabel >Ayrıntılar</guilabel > sekmelerini içeren yeni bir iletişim kutusu açar. <guilabel >Uygulama</guilabel > sekmesinde; <guilabel >Ad:</guilabel >, <guilabel >Açıklama:</guilabel > ve <guilabel >Yorum:</guilabel > alanlarını düzenleyebilirsiniz. <guilabel >Komut:</guilabel > alanında, programın kendisi çalışırken gerçek değerlerle değiştirilecek birden çok yer tutucu eklemeniz olanaklıdır:</para> <itemizedlist> <listitem ><para >%f - tek bir dosya adı</para ></listitem> <listitem ><para >%F - bir dosyalar listesi; birden çok dosyayı aynı anda açabilen uygulamalarda kullanın</para ></listitem> <listitem ><para >%u - tek bir &URL;</para ></listitem> <listitem ><para >%U - bir &URL;'ler listesi</para ></listitem> <listitem ><para >%d - açılacak dosyanın bulunduğu klasör</para ></listitem> <listitem ><para >%D - bir klasörler listesi</para ></listitem> <listitem ><para >%i - simge</para ></listitem> <listitem ><para >%m - ufak simge</para ></listitem> <listitem ><para >%c - başlık</para ></listitem> </itemizedlist> <para ><guibutton >Remove</guibutton > düğmesine tıklayarak bir uygulamayı listeden kaldırabilir ve böylelikle bu &MIME; türü ile hiçbir zaman çalışmamasını sağlayabilirsiniz.</para> <tip ><para >İstenmeyen uygulamaları listeden kaldırmak yerine <guibutton >Yukarı Taşı</guibutton > ve <guibutton >Aşağı Taşı</guibutton > düğmelerini kullanarak konumlarını düşürmek her zaman daha iyi bir fikirdir. Bir uygulamayı listeden kaldırdıktan sonra yeğlediğiniz uygulama ileride bozulursa dosyanızı görüntülemek için bir uygulama olmayacaktır.</para ></tip> </sect3> <sect3 id="file-assoc-embedding"> <title >Gömülüm</title> <para >Bu seçenekler yalnızca &konqueror; dosya yöneticisi olarak kullanılırsa geçerlidir; &dolphin; gömülü görünümleri kullanamaz ve dosyaları her zaman ilişkilendirilen uygulama ile açar.</para> <para ><guilabel >Gömülüm</guilabel > sekmesine tıklayarak <guilabel >Konqueror'da Sol Tık Eylemi</guilabel > grubunda dört adet radyo düğmesi ile karşılaşırsınız. Bunlar, dosya yöneticisinin seçili &MIME; türünü nasıl görüntülediğini belirler:</para> <variablelist> <varlistentry ><term >Dosyayı gömülü görüntüleyicide göster</term> <listitem ><para >Bu seçiliyse dosya, dosya yöneticisi penceresinin <emphasis >içinde</emphasis > gösterilir.</para ></listitem ></varlistentry> <varlistentry ><term >Dosyayı ayrı izleyicide göster</term> <listitem ><para >Bu, geçerli &MIME; türünü gösterirken ayrı bir pencerenin açılmasına neden olur.</para ></listitem ></varlistentry> <varlistentry ><term >'application' grubu için ayarları kullan</term> <listitem ><para >Bu, &MIME; türünün, &MIME; türü için olan ayarları kullanmasını sağlar. (Eğer bir ses &MIME; türünü düzenliyorsanız ses (audio) grubu için olan ayarlar kullanılır).</para ></listitem ></varlistentry> <varlistentry ><term >Diske kaydedilip kaydedilmeyeceğini sor</term> <listitem ><para >Bu ayar yalnızca &konqueror; tarayıcı kipinde ve dosyanın gömülü bir görüntüleyicide gösterilip gösterilmeyeceğini veya bunun yerine dosyayı diske kaydetmenizin istenip istenmediğini belirler.</para ></listitem ></varlistentry> </variablelist> <para >Bunun altında, <guilabel >Hizmetler Tercih Sırası</guilabel > ile etiketli bir liste kutusu vardır.</para> <para >&dolphin; veya &konqueror; gibi bir dosya yöneticisi kullanıyorsanız <mousebutton >sağ</mousebutton > tıklamanızda <guimenuitem >Birlikte Aç...</guimenuitem > menü ögesi bulunur. Bu kutu, görünecek uygulamaları listeler ve görünecekleri sıra bu liste kutusundakiyle aynıdır.</para> <para ><guibutton >Yukarı Taşı</guibutton > ve <guibutton >Aşağı Taşı</guibutton > düğmelerini kullanarak sıralamayı değiştirebilirsiniz.</para> </sect3> <sect3 id="file-assoc-use-done"> <title >Değişiklikleri kalıcı yapmak</title> <para >&MIME; türlerinize yaptığınız değişiklikleri bitirdiğinizde <guibutton >Uygula</guibutton > düğmesine tıklayarak değişikliklerinizi kalıcı yapabilir ve hâlâ bu modülde kalabilirsiniz.</para> </sect3> </sect2> </sect1> </article>
Generated by dwww version 1.15 on Fri Jun 28 09:58:57 CEST 2024.